Maandelijks archief: oktober 2013

Mooi

Koos van Zomeren zei in De Wereld Vereenvoudigen:

Wat mij verbaast en soms zelfs een gevoel van zinvol leven geeft: de hang van mensen om iets mooi te vinden, of te maken. De hele schepping is op wreedheid ingericht, op toeval en gevaar, en wij maar hunkeren naar harmonie.

Het beste voorbeeld hiervan vind ik vuurwerk. Fabrikanten doen hun best om juist die combinatie van chemicaliën te vinden die het kleurrijkste en meest verrassende effect geeft. Samenstellers van een vuurwerkshow proberen de verschillende stukken te combineren tot een geheel met een opbouw. De meeste toeschouwers zullen gefascineerd blijven kijken als er een show aan de gang is. En dat alles voor iets dat volkomen zinloos en vluchtig is.

Dat maakt de mensheid bijzonder.

N.B.: Als ik vuurwerk zeg bedoel ik natuurlijk siervuurwerk. Knalvuurwerk mag wat mij betreft afgeschaft worden.

Gruppen

stockhausen_gruppen

Dit is een van mijn favoriete foto’s. Hij is genomen door Heinz Karnine in Keulen in 1958, bij een repetitie voorafgaand aan de première van Gruppen van Karlheinz Stockhausen. (Bron: Modern Music van Paul Griffiths.) Wat me vooral aanspreekt is de verlichting op de podia, die het een soort gezelligheid geeft. Daarnaast vind ik het grappig dat zeer experimentele muziek gespeeld wordt door mannen in pak met stropdas.

Gruppen is een muziekstuk voor drie orkesten, met elk een eigen dirigent. Hoewel het nu 55 jaar oud is, zullen veel mensen het een zeer lastig stuk vinden om te beluisteren. Dat vond ik in ieder geval toen ik het voor het eerst hoorde. De noten lijken volstrekt willekeurig op papier gezet, en er is geen enkele melodie in te herkennen. Dit stuk is echter bedoeld om over je heen te laten komen. Ook letterlijk, want het komt van drie kanten op je af. Stockhausen heeft het geschreven in een Zwitserse berghut en het aanzwellen en afnemen van de muziek gaat in het patroon van de bergen en de heuvels die hij zag als hij uit het raam keek. Als je dat weet dan klikt er iets en is de muziek ineens veel begrijpelijker.

Ik zou graag eens een live uitvoering meemaken, maar er naar luisteren door een goede koptelefoon is een prima alternatief. Als je Spotify hebt kun je daar de uitvoering van Claudio Abbado beluisteren.

Starship Century

Binnen nu en 100 jaar een bemand ruimteschip naar een andere ster sturen is in alle opzichten een krankzinnige onderneming. Toch probeert het boek Starship Century te schetsen hoe je dat voor elkaar zou kunnen krijgen. Het bevat een verzameling essays en korte verhalen die verschillende aspecten van het reizen naar de sterren belichten. Het boek is een initiatief van de 100 Year Starship Foundation, die jaarlijks een conferentie organiseert waarin mensen van zo divers mogelijk pluimage proberen een antwoord te vinden op de vele vragen die er spelen.

En vragen zijn er genoeg:

  • Waar gaan we heen? Welke dichtbijzijnde sterren hebben een leefbare planeet?
  • Hoe komen we er binnen afzienbare tijd? Met de huidige stand van de technologie zou het duizenden jaren duren om zelfs de dichtsbijzijnde ster te bereiken.
  • Hoe gaan we het financieren? Niet alleen gaat het over astronomische (..) bedragen, een grove schatting komt op 125.000 miljard dollar, maar het zal ook door meerdere generaties gedragen moeten worden.
  • Hoe houden we de bemanning in leven? Een reis zal zeker jaren duren, en je kunt het schip niet tussentijds bevoorraden of een reddingsoperatie uitvoeren als er iets misgaat.

Voor de meeste van deze vragen zijn er op dit moment geen antwoorden. Ideeën genoeg, maar er moeten nog de nodige doorbraken in techniek, biologie, astronomie en sociologie plaatsvinden voordat deze ideeën werkelijkheid kunnen worden. Sommige auteurs hebben zulke wilde plannen dat het de vraag is of ze überhaupt uitvoerbaar zijn. Denk aan ruimteschepen met zeilen met een diameter van 1000 kilometer die aangedreven worden door lasers in een baan rond de zon. Of een wormhole opwekken door een planeet ter grootte van Jupiter als brandstof te gebruiken.

De consensus is dat dit een project van meerdere generaties gaat worden, waarbij degenen die er mee begonnen zijn het eindresultaat waarschijnlijk nooit zullen zien. Zoiets als de bouw van de grote middeleeuwse kathedralen in Europa. Het zal ook een kwestie zijn van stap voor stap vooruit: beginnen met onbemande missies, vervolgens bemande schepen binnen het zonnestelsel en zo verder.

De essays zijn over het algemeen van hoog niveau. De korte verhalen variëren wat meer in kwaliteit. Neal Stephenson springt eruit met een zeer leesbaar verhaal, maar wijkt wel af van het onderwerp. Andere schrijvers gieten wat duidelijker een fictiesausje over hun ideeën. Toch vond ik dit een fascinerend boek. Niet alleen stemt het tot nadenken, maar het enthousiasme werkt aanstekelijk. En ook als het mislukt zullen we er in ieder geval heel veel van geleerd hebben.